ADEM FREQUENTIE

De ademfrequentie is een belangrijk gegeven voor afspiegeling van de reactie van uw huisdier op vele ziekten. De ademfrequentie is het aantal keren per minuut dat het dier in- en uitademt. Deze zijn vooral van betekenis bij infecties, hitte of koude, verwonding, shock of stress, drachtigheid, longziekten en bloedingen. Ze worden ook duidelijk beïnvloed door opwinding; om deze gegevens goed te interpreteren moet u ze dus vergelijken met de temperatuur en pols van het huisdier in rust. Probeer de ademfrequentie altijd te tellen als het dier in rust is. Opwinding, warmte en beweging doen de frequentie aanmerkelijk toenemen en hoewel huisdieren alleen door hun neus ademen, gaan ze bij stijgende frequentie door de bek ademen. Als ze erg snel ademen, noemt men dit "hijgen". Het hijgen is een mechanisme ter afkoeling. De lucht passeert de tong en het mondslijmvlies, die beide zeer goed doorbloed zijn. Hierdoor wordt het bloed gekoeld en dit heeft weer gunstige invloed op de lichaamstemperatuur. Omdat huisdieren niet transpireren is hijgen een noodzakelijk mechanisme. Als u de ademfrequentie wilt opnemen, moet u alleen de expiraties (de ribben worden ingetrokken en de lucht komt naar buiten) tellen of de inspiraties (de ribwand zet uit en de lucht stroomt naar binnen), maar niet allebei. Een huisdier ademt snel als hij in shock is of als hij zuurstof tekort komt. Door longziekten of obstructies in de luchtwegen wordt de ademhaling moeizaam en pompend. Probeer er achter te komen of uw huisdier de meeste moeite heeft met het in- of met het uitademen heeft. Als een huisdier zeer diep inademt wijst dat op een ernstig gebrek aan lucht en behoefte aan zuurstof; een oppervlakkige ademhaling, wijst op zwakte of pijn in de borst (zoals als pleuritis). Een zeer onregelmatige ademhaling, die varieert van diep tot oppervlakkig en steunend, is een ongunstig teken. De normale ademfrequentie van een hond ligt tussen de 10 en 30 per minuut. Bij een kat is dit 20 tot 30 in-of expiraties per minuut. De ademfrequentie bij knaagdieren is bijzonder moeilijk vast te stellen. Bij een abnormale (in rust situatie) ademhalingsfrequentie dient de oorzaak bepaald te worden, het kan een zeer ernstige oorzaak hebben. Ga naar uw dierenarts en wacht niet.

PIJN

Pijn is een zeer belangrijk symptoom, niet alleen omdat het vaak de eerste klacht is, maar ook omdat het voor de diagnose vaak essentiële informatie verschaft. Bij een onderzoek met pijn moet er naar een nauwkeurige omschrijving van de kenmerken worden gezocht. Zaken als tijdsduur, aard, locatie, uitstraling en factoren die de pijn doen verergeren of verminderen zijn zeer belangrijk om te weten. De oorzaak van pijn kan zeer uiteenlopen, als uw huisdier pijn heeft, laat altijd een diagnose stellen door uw dierenarts. Als bekend is wat de oorzaak is kunt u altijd overwegen een alternatieve behandeling toe te laten passen.

POLS

De pols is het aantal hartslagen per minuut. Om de pols te voelen bij een hond of kat moet u de wijs- en middelvinger van één hand tegen de binnen bovenkant van de achterpoot van het huisdier leggen. Hier loopt namelijk een grote slagader langs het bot, u kunt deze voelen ter hoogte van de plaats waar de poot in de romp overgaat. U kunt bij een gezonde hond of kat gemakkelijk de pols voelen. Een paar keer oefenen en het lukt wel. Ook op andere plaatsen kunt u de pols voelen. Eigenlijk overal waar een slagader vlak onder het huidoppervlak ligt. Bij een huisdier is dat aan de onderkant van de staartbasis en aan de achterkant (buigzijde) van het polsgewricht aan de voorpoot. Als het dier in shock verkeert kunt u de pols op deze plaatsen veel moeilijker vinden dan aan de achterpoot. Tijdens het opnemen van de temperatuur kunt u meestal tegelijk de pols voelen. Als u de pols gevonden hebt moet u hem gedurende minstens één minuut tellen. Als u alleen de frequentie van de pols, en niet de kracht, wilt opnemen, kunt u het hart zien of voelen kloppen ter hoogte van het onderste derde deel van de borstwand, vlak achter de elleboog, het duidelijkst aan de linkerkant van de borst. Veel factoren die de temperatuur beïnvloeden, zijn ook op de pols van invloed. Voorde eerste-hulpverlener is de pols vooral van grote waarde bij het beoordelen van shock. Een snelle pols is kenmerkend voor shock, een zwakke of nauwelijks voelbare pols is een slecht teken. Een gezonde hond heeft een regelmatige pols en ligt tussen de 80 en 100 slagen per minuut. De pols van een kat is vaak zo snel, dat hij moeilijk te tellen is, en ligt tussen de 110 en 180 slagen per minuut. Bij een pols (in rust situatie) dient de oorzaak bepaald te worden, het kan een zeer ernstige oorzaak hebben. Ga naar uw dierenarts en wacht niet.

LICHAAMSTEMPERATUUR

De temperatuur is een belangrijke afspiegeling van de reactie van uw huisdier op vele ziekten. De rectaal gemeten temperatuur bij een huisdier is een maat voor de temperatuur in het lichaam. Neem de temperatuur van een huisdier altijd anaal op met een thermometer. Een ouderwetse kwik thermometer bestaat uit een kwikkolom in een gesloten glazen buisje. Tegenwoordig worden ook elektronische thermometers op de markt gebracht, deze zijn goed te gebruiken. Sla een kwik thermometer vóór gebruik altijd goed af, zodat de kwikkolom net onder de 36 °C staat. Smeer enige vaseline op de thermometer. Houd de staart van uw huisdier met een hand omhoog en schuif de thermometer met een licht draaiende beweging in de anus. Bij een kat kan de anus wat weerstand bieden, maar door een constant lichte druk zal de anusspier zich tenslotte vanzelf ontspannen. Dit gebeurt het makkelijkste terwijl uw huisdier staat, maar kan ook gedaan worden als hij op z'n zij ligt. De thermometer moet bij kleine huisdieren (kat) ongeveer 2 cm naar binnen worden gebracht. Bij grote honden moet de thermometer ongeveer 5 cm naar binnen worden gebracht. De kwik thermometer moet 2 tot 3 minuten ter plaatse worden gelaten, een elektronische thermometer geeft meestal binnen 1 minuut de juiste temperatuur aan. Haal de thermometer eruit en veeg hem met watten of een tissue schoon. Noteer het resultaat en herhaal dit bij een ziekte drie of vier keer per dag.

In onderstaande tabel staat de normale temperatuur van een huisdier, anaal gemeten.

Cavia 38 - 39°C
Hamster 36 - 38°C
Hond 38 - 39°C
Kat 38 - 39°C
Konijn 38,5 - 39,5°C
Muis 36 - 38°C
Rat 37,5 - 38,5°C
Woestijnrat 38,5°C

KOORTS

De lichaamstemperatuur is gewoonlijk zowel onderhevig aan individuele verschillen als aan schommelingen die het gevolg zijn van inspanning, spijsvertering, plotselinge stijging omgevingstemperatuur en opwinding. De normale dag variatie kan ongeveer 1°C bedragen, met de laagste temperatuur 's morgens en de hoogste laat in de middag. De mate van koorts behoeft niet noodzakelijker wijs over een te komen met de ernst van de ziekte. Acute onschuldige virale infecties bijvoorbeeld kunnen gepaard gaan met hoge koorts, terwijl er een relatief geringe koorts kan bestaan, bij veel ernstiger aandoeningen. In het algemeen heeft de koortsreactie bij jonge dieren de neiging om sterker te zijn dan bij oudere dieren. Een plotselinge daling van de temperatuur bij een huisdier met koorts is niet noodzakelijkerwijs een gunstig teken; tenzij er tegelijkertijd een verbetering is in de algemene toestand van het huisdier, kan het een voorbode zijn van een ernstige complicatie zoals shock.

De meest voorkomende oorzaken van oorzaak van koorts zijn: virussen, bacteriën, schimmels, parasieten, reuma, artritis, tumoren, schildklier, longen, lever, leukemie, darmen, levercirrose enz.

Bij koorts dient de oorzaak bepaald te worden, het kan een zeer ernstige oorzaak hebben. Ga naar uw dierenarts en wacht niet.

temperatuur