ONTSTOKEN OF VOLLE ANAALKLIEREN BIJ HOND, KAT EN OVERIGE HUISDIEREN

Wat zijn anaalklieren en wat is hun functie?

Elke hond en kat heeft twee anaalklieren, deze bevinden zich links en rechts van en iets onder de anus (zie afbeelding). Beide anaalklieren staan in verbinding met de anus. De anaalklieren produceren een vloeistof met een sterke en unieke geur. Tijdens het ontlasten wordt tijdens het persen wat van deze vloeistof toegevoegd aan de ontlasting. Door het verspreiden van deze unieke geur bakent uw hond of kat zijn territorium af.

Problemen met de anaalklieren

Anaalklieren kunnen verstopt raken. Als de anaalklieren langere tijd verstopt zijn, dan raken ze vaak ontstoken. Problemen met de anaalklieren veroorzaken vervelende en ook vaak pijnlijke klachten. Honden hebben vaker last van de anaalklieren als een kat.

Waarom zijn er zoveel problemen met de anaalklieren?

De oorzaak van de problemen is vrijwel altijd voedsel gerelateerd. Tegenwoordig bestaat diervoeding voor een groot deel uit plantaardige bestanddelen. Vroeger bestond dit echter grotendeels uit vlees en beenderen.

Het wordt steeds duidelijker dat de gewijzigde samenstelling van het voedsel van negatieve invloed is op de ontlasting. De plantaardige bestanddelen zorgen ervoor dat de hardheid van de ontlasting te gering wordt. Wanneer de ontlasting niet voldoende hardheid heeft, dan hoeft een dier minder te persen bij ontlasting.

De anaalklieren worden dan niet meer voldoende worden leeg geperst. Bij te volle anaalklieren ontstaat al snel een gevoel van druk eventueel met jeuk. Opgehoopte vloeistof in de anaalklieren gaat ook als het ware broeien/gisten, hierdoor ontstaat een perfect klimaat voor ongewenste bacteriën. Uiteindelijk zal een ontstoken anaalklier worden verkregen.

De jeuk door druk en ontsteking is vrijwel continu aanwezig. Honden zijn fysiek niet in staat om met hun bek bij de anaalklieren te komen, om de jeuk te stillen gaan ze daarom het gebied rond de staart likken en bijten, soms zelfs tot bloedens toe. Ook het zogenaamde "sleetje rijden" is een poging van de hond om van de irritatie en jeuk af te komen. De hond schuift hierbij met zijn achterste plat over de grond, vaak met de achterpoten omhoog. Katten kunnen wel zelf bij hun anaalklieren komen.

We zien in de praktijk de aandoening dan ook vaker optreden bij honden dan bij katten.

Welke verschijnselen zijn er bij een ontsteking van de anaalklier?

Bijten en likken in de omgeving rond de staart.
Met het achterwerk over de grond schuren, ook wel "sleetje rijden" genoemd.
Rond de anus is een gevoelig/pijnlijk gebied zichtbaar.
De anaalklieren worden onvoldoende geleegd en raken overvol.
Er kan gele of groenige pus vrijkomen. In enkele gevallen is de pus rood door bloedbijmenging, zie 1.
Er kan een abces ontstaan, dit is een ingekapselde ruimte die met pus gevuld is. Het abces kan openbreken zodat pus en bloed naar buiten komen, zie 2. Bij een abces kunnen ook vervelende complicaties optreden. Er kunnen fistels ontstaan. Dit zijn een soort "gangetjes" waardoor het vuile pus wegloopt in het lichaam. Sommige huisdieren kunnen de ontlasting niet meer ophouden. Een abces is bijzonder pijnlijk!

Hoe kom je van problemen met volle of ontstoken anaalklieren af bij uw hond?

Het uitdrukken van de volle anaalklieren

Een gezonde anaalklier is ongeveer even groot als aan doperwt en is doorgaans niet onder de huid te voelen. Een overvolle anaalklier is daarentegen goed voelbaar onder de huid. Als regel mag dan ook gesteld worden: zodra een anaalklier voelbaar is, dan moet deze uitgedrukt worden. Dit uitdrukken moet in eerste instantie uitgevoerd worden door een dierenarts. Als de anaalklieren zich regelmatig vullen, dan kunt u overwegen om dit zelf uit te voeren. Ga nooit aan de slag aan de hand van een tekst, plaatje of filmpje, laat u vooraf goed informeren door uw dierenarts. Het komt namelijk regelmatig voor dat de opgehoopte vloeistof in de anaalklieren erg dik is geworden zodat het niet eenvoudig te verwijderen is. Ondeskundig handelen zal dan waarschijnlijk zeer pijnlijk zijn voor uw huisdier.

In de meeste gevallen is het voldoende dat de anaalklieren van uw hond door de dierenarts worden leeggedrukt. Het komt echter steeds vaker voor dat na enige weken de anaalklieren weer vol zijn, de anaalklierontsteking heeft dan een chronisch karakter. De dierenarts zal de ontstoken anaalklieren steeds weer moeten uitdrukken en ze daarna spoelen met antibiotica. Dit gebeurt eventueel onder narcose krijgen. Soms adviseert de dierenarts om de ontstoken anaalklieren operatief te laten verwijderen.